Een organisatie die haar visie werkelijk verankerd heeft in het DNA, heeft doorgaans twee gewilde kenmerken: een hoge kwaliteit van werk en gedreven medewerkers die er niet over peinzen om een andere baan te zoeken. Hoe krijg je dat voor elkaar?

De Kessler Stichting in Den Haag is zo’n organisatie. De stichting geeft hulp, begeleiding, zorg en advies aan mensen die niet alleen lichamelijke hulp nodig hebben, maar ook kampen met andere problemen zoals schulden, psychische aandoeningen en verslavingen. Ik leerde de organisatie kennen, tijdens een opdracht om hun team Zorg & Wonen te begeleiden. En werd zeer blij verrast; zelden had ik van binnenuit een organisatie gezien, waarin de visie zo diep verankerd is in álles wat er in de organisatie speelt, waarin kernwaarden zo worden doorleefd door iedereen die er werkt. Een organisatie die de nadrukkelijke wens heeft om nóg verder te verbeteren bovendien. Een prestatie van formaat.

Meestal gaat het heel anders. U kent het wel: er komt een project om de visie, kernwaarden en leidende principes van de organisatie aan te scherpen. Er wordt hard aan gewerkt om er een originele of mooie presentatie van te maken. Het bestuur houdt een verhaaltje, alle medewerkers gaan naar de verplichte workshop en krijgen een boekje mee over de kernwaarden. En daarna wordt het stil, gaat iedereen weer door met werken zoals er altijd gewerkt werd en liggen de nieuw geformuleerde visie en kernwaarden te verstoffen in de kast bij de beleidsmedewerkers of de afdeling communicatie.

Maar het kan dus ook anders; de Kessler Stichting is daar het mooie bewijs van. Zij zijn erin geslaagd de visie diep te verankeren in het DNA van de organisatie, bij iedereen die er werkt, op alle niveaus, binnen alle taken en werkzaamheden, elke dag weer. De kernwoorden van de stichting – menselijk, professioneel en integer zijn – staan centraal in álles wat ze doen. Daar horen duidelijk gedefinieerde waarden bij, die bepalend zijn voor hoe de medewerkers hun werk doen: duidelijk, professioneel, creatief, behulpzaam, gastvrij, open, meelevend, toegewijd, samenwerkend en betrouwbaar.

Zij leven vóór, waar ze voor staan. En dat zie je terug. In een schoonmaker die de weg wijst, in de receptionist die behulpzaam is, in de restaurantmedewerker die meeloopt als ik veel te veel broodjes tegelijk mee wil nemen naar het team. En in het team Zorg & Wonen dat met grote aandacht voor de cliënten, elke dag weer laat zien hoe deze waarden er in de praktijk uitzien. Nooit makkelijk natuurlijk, zeker niet met een zeer complexe doelgroep. Maar met veel aandacht, focus en vastberadenheid heeft het bestuur en het management van de Kessler Stichting eraan gewerkt om dit voor elkaar te krijgen. Het resultaat is een organisatie met gedreven mensen die zich sterk verbonden voelen met de overkoepelende doelen en precies weten wanneer ze hun werk goed doen. Een organisatie waarin de diepere drijfveer van mensen wordt aangesproken, waarin een grote mate van saamhorigheid en eigenaarschap bestaat en mensen hoge kwaliteit kunnen leveren. Wat kunnen we daarvan leren? En welke keuzes zijn daarvoor nodig?

De Kessler Stichting heeft veel tijd en energie gestoken in het vastleggen van waar ze in geloven, in het precies formuleren van hun principes. Ze hebben onophoudelijk gesproken met mensen uit alle lagen van hun organisatie, om te komen tot een kloppende en gedragen definitie. En ze blijven er over praten, elke dag weer, zodat de kernwaarden blijven doorsijpelen tot in de haarvaten van de organisatie. Zo geven ze medewerkers een duidelijk kompas bij de vraag: wanneer doe ik mijn werk goed? Bij grote en kleine beslissingen blijven ze de vraag stellen: klopt dit écht met onze kernwaarden? De visie is hierin in eerste instantie leidend, en dus worden er met overtuiging ook lastige keuzes gemaakt, in lijn met het hogere doel van de organisatie. Het vergt lef en principiële overtuiging om je visie te verankeren in de volledige organisatie, maar het levert uiteindelijk heel veel op.

De belangrijkste tien tips voor het verankeren van je kernwaarden:

1. Kom uit je directiekamer en ga in gesprek met iedereen in de organisatie. Betrek iedereen bij de vraag: wat is het werkelijke doel van de organisatie?
2. Laat de kernwaarden waarachtig en oprecht Geen ‘tenzij’, of ‘als het ons uitkomt’; dubbele bodems leiden tot problemen.
3. Leg de kernwaarden duidelijk vast, in korte, heldere taal die iedereen begrijpt. Hoe groter de organisatie, hoe belangrijker het is dat je hierin duidelijk bent.
4. Maak de kernwaarden in elk besluit leidend, ook wanneer dat niet de makkelijkste weg is en vertel daarover in je organisatie.
5. Zorg dat iedereen die in de organisatie werkt, de kernwaarden scherp heeft. Praat er voortdurend over met iedereen, van hoog tot laag. Neem je mensen mee in de betekenis van de kernwaarden in de dagelijkse praktijk van het werk.
6. Help mensen om zich op een dieper niveau te verbinden met de kernwaarden. Zo krijgt iedereen het gevoel een belangrijke bijdrage te leveren aan het overkoepelende doel van de organisatie. Het vertaalt zich in een diepe innerlijke drijfveer: ‘dit is waarom ik hier werk’.
7. Zoek mensen die bij je overtuiging passen. Selecteer nieuwe medewerkers kritisch, zelfs bij krapte op de arbeidsmarkt: past deze persoon werkelijk bij de kernwaarden van de organisatie? En durf consequenties te verbinden aan het antwoord.
8. Maak nieuwe medewerkers direct vertrouwd met de leidende principes, zodat zij ze kunnen invoelen en kunnen toepassen in hun werk.
9. Leg bij activiteiten op het gebied van leren en coachen, continue de verbinding met je kernwaarden.
10. Zorg ervoor dat iedereen, ook leidinggevenden, de kernwaarden doorleeft en toepast in het werk. Doorleven en voorleven, daar gaat het om met visies en waarden.

Kort gezegd: leg je visie vast, pas hem toe, blijf er samen over praten. En zorg ervoor dat het écht is, dan werkt het. Niet makkelijk, wel een belangrijke basis voor kwaliteit, verbinding en motivatie. Ons advies: ga eens kijken bij organisaties die dit principe al weten toe te passen. Wij hebben in ons netwerk een aantal organisaties die hier goed in zijn. Wil je daar eens op bezoek? Bel ons, we regelen het graag voor je.

Meer inspirerende blogs lezen? Volg Changekitchen op LinkedIn!

———

Hermien Kosian is partner bij Changekitchen, een bureau gespecialiseerd in organisatieverandering. Hermien werkt vanuit de overtuiging dat alle benodigde kennis om succesvol te veranderen, al aanwezig is. Met haar optimisme en ervaring, krijgt ze organisaties blijvend in beweging. Vanuit Changekitchen werkt zij aan complexe verandertrajecten in zorg, onderwijs en openbaar bestuur. Altijd met het doel: duurzaam kennis integreren, zodat de opdrachtgever er blijvend beter van wordt.